تعیین زایش کانسار سرب و روی گل زرد، شمال شرق الیگودرز، استان لرستان

کانسار سرب و روی گل زرد در شمال شرق شهرستان الیگودرز، استان لرستان قرار دارد و به لحاظ ساختاری در زون سنندج-سیرجان واقع شده است. این رخداد معدنی در فیلیت، اسلیت و ماسه سنگ های تریاس بالایی-ژوراسیک برونزد دارد. به منظور بررسی نحوه ی زایش کانسار سرب و روی گل زرد، علاوه بر بررسی های صحرایی، مطالعات پتروگرافی و کانی شناسی، از روش تجزیه ای icp-ms جهت سنجش اکسیدهای اصلی، عناصر فرعی، عناصر نادر خاکی و ایزوتوپ های سرب استفاده گردید. هم چنین با توجه به تشخیص دو افق کانه دار در کانسار گل زرد شامل فیلیت و اسلیت های با کانه زایی بالا و ماسه سنگ های دگرگون شده با کانه زایی اندک، از روش میانبارهای سیال جهت بررسی ویژگی های سیال کانه دار در تفکیک این دو افق کانه دار استفاده شده است. مطالعات زمین شناسی در محدوده ی معدنی گل زرد ساختار چینه کران ، کانه زایی در امتداد درزه ها و وابستگی کانه زایی به رگه های کوارتزی را تایید می کند. بررسی های کانی شناسی توالی کانیایی را شامل گالن، اسفالریت و کالکوپیریت به عنوان کانه های فلزی و کوارتز به عنوان مهم ترین کانی باطله نشان می دهد. بافت عمده ی کانه زایی جانشینی، پرکننده فضای خالی و دانه پراکنده است. شواهد ذکر شده بیان گر کانه زایی همزاد و پس از زایش نسبت به سنگ میزبان در کانسار گل زرد می باشد. توده ی گرانیتوئیدی الیگودرز در مجاورت کانسار سبب حرکت دوباره مواد معدنی، دگر شکلی و چین خوردگی و ایجاد ساختارهای پس از زایش در کانسار شده است. داده های میانبار سیال در کوارتز نشان دهنده ی دمای همگن شدگی °c 139-199، شوری wt%nacl 7- 5/22 و چگالی gr/cm3 9/0 تا 1/1می باشد. بررسی سیر تکاملی سیال نشان دهنده اختلاط هم دمای سیالات در حین کانه زایی است که شامل اختلاط در سیالات گرمابی، آب دریا و هم چنین آب های جوی می باشد. تجزیه های زمین شیمیایی در کانسار گل زرد بیان کننده ی غنی بودن سنگ میزبان فیلیتی از عناصر کانه ساز اصلی (ppm 10000 zn-pb>) می باشد. هم بستگی پایین میان al2o3 و tio2 (5/0r=) نشان دهنده ی عدم ورود مواد آواری به محیط کانه زایی است. شاخص ni/co (2/2 تا 6) نشان دهنده ی محیط کانه زایی همزاد با سنگ میزبان برای کانسار گل زرد است. نوسان در غلظت ni (میانگین ppm100) و mn (میانگین ppm190) نشان دهنده ی اختلاط سیالات است. الگوی پراکندگی عناصر نادر خاکی روند یکسانی را میان سنگ میزبان، کانه های فلزی و رگه-های کوارتزی نشان می دهد. هم چنین lree>hree، la/lu (میانگین 8/4)، بی هنجاری مثبت eu (میانگین 67/1) بیان گر نقش محیط احیایی و سیال گرمابی در نهشته شدن کانه های فلزی از سیال می باشد. بی هنجاری (01/0 تا 1/0ce/ce*= ) ce نشان دهنده نوسان جذب ce توسط کانی ها در محیط است. مقادیر غیریکنواخت 206pb/204pb (7/17 تا 2/19 ) ،207pb/204pb (1/15 تا 2/16)و 208pb/204pb (2/30 تا 6/37) نشان دهنده ی منشا ناهمگن پوسته ای برای ایزوتوپ های سرب است. مطالعات انجام شده کانه زایی در کانسار سرب و روی گل زرد را sedex معرفی می کند. این فرآیند شامل خروج سیال گرمابی از عمق، ورود به محیط دریایی و کاهش دما در اثر اختلاط با آب دریا، بالاآمدن تا نزدیک سطح آب دریا، ورود به رسوبات دریایی و چرخش در فضاهای خالی این رسوبات، آبشویی فلزات از رسوبات و ته نشست آن ها در امتداد فضاهای خالی می باشد.